Những Lời Phật dạy về chữ Tâm - nghe để thấm thía cả một đời

Ý nghĩa tổng quan của chữ Tâm

Chữ Tâm có rất nhiều ý nghĩa khác nhau, ngoài lời Phật dạy về chữ Tâm thì ở mỗi một tôn giáo, trường phái khác nhau chữ Tâm lại có một ý nghĩa và cách hiểu khác nhau. Vậy nên, chúng ta có thể hiểu một cách chung nhất về chữ Tâm một cách tổng quát nhất như sau:

Chắc hẳn khi mọi người nhắc đến Tâm là chúng ta sẽ nhớ ngay đến trái tim, lương tâm và tấm lòng của con người. Tất cả hành động của chúng ta đều xuất phát điểm từ tâm của mình mà ra. Nếu tâm thiện thì suy nghĩ và hành động cũng sẽ theo đúng đạo lý và hướng tích cực. Tâm không thiện, sẽ rất dễ sinh ra những suy nghĩ, hành động chứa nhiều điều xấu xa, tội lỗi và tà ý cho cuộc đời.

Chữ Tâm thường được mọi người dùng trong việc hướng suy nghĩ và hành động của con người tới những việc thiện với mục đích tu thân dưỡng tích, sống một cuộc sống có ý nghĩa, luôn làm những điều tốt lành. Tâm tràn ngập điều xấu, lệch lạc chắc hẳn cuộc sống sẽ dần bị khiến con người ta lạc hướng. Tâm các bạn mà đố kỵ, ghen ghét ắt hẳn cuộc sống luôn bất an, thấp thỏm. 

Ý nghĩa chữ Tâm trong phật giáo

Trong Phật giáo, chữ Tâm không hề đơn giản mà nó là cả một phạm trù rộng lớn. Vậy nên để giúp các bạn có thể hiểu rõ hơn những lời Phật dạy về chữ Tâm, cũng như có một cái nhìn đúng nhất, chúng tôi sẽ giải nghĩa ý nghĩa của chữ Tâm và những loại Tâm có trong Phật giáo để người đọc hiểu rõ hơn.

Trong Phật giáo, chữ Tâm có nghĩa là gì?

Theo quan niệm của Phật giáo, Tâm sẽ là những gì đơn thuần và đơn giản nhất về tâm thức và tâm hồn của mỗi người. Theo ngũ uẩn, Tâm được hiểu như một luồng tư tưởng, một chuỗi dài của những cảm xúc, có hòa bình, có sinh có diệt, có đấu tranh và có cả năng lực để chuyển từ luồng suy nghĩ này sang luồng suy nghĩ khác.

Ngoài ra, theo kinh Diệu Pháp thì ý nghĩa chữ Tâm không còn phải là một cá thể, mà đó là một dòng tâm thức được chứa đựng nhiều loại tâm khởi lên rồi diệt đi. Khi con người còn sống, dòng tâm thức đó cứ lặng lẽ trôi dần trong ngũ uẩn, nếu không có một tâm nào khác trỗi dậy. Còn khi con người ta chết đi, dòng tâm thức cuối cùng ở kiếp sống này sẽ mở đầu cho những dòng tâm thức ở kiếp sau.

Những loại Tâm trong Phật giáo

Trong số những lời Phật dạy về chữ Tâm, chúng ta vẫn luôn nghe nhiều đến câu châm ngôn nổi tiếng: ”Nếu mỗi người làm chủ được tâm của mình, thì người đó sẽ làm chủ được cả thế giới, mà giới lại bị dẫn dắt bởi tâm thức của mỗi người”. Phạm trù của Tâm trong Phật giáo là rất rộng lớn, vậy nên trong nhà Phật Tâm sẽ được phân biệt thành những loại như sau:

• Nhục đoàn tâm: Là trái tim thịt, thuộc về hệ thống tuần hoàn trong cơ thể của mỗi người.

• Tinh yếu tâm: Với Phật giáo, Tâm sẽ là gốc, lấy thân và khẩu làm ngọn, vậy nên con người cần phải tu tâm dưỡng tính thì mọi mặt mới được hoàn thiện.

• Kiên thực tâm: Ở đây chúng ta có thể hiểu tâm là hư vọng, là chân tâm với ngụ ý nhắc đến những gì tuyệt đối, mầm mống để giác ngộ có sẵn ở mỗi người. Do đó trong kinh Phật sinh tử luân hồi sẽ được xem là vọng tâm, căn bản của bồ đề niết bàn sẽ là chân tâm.

• Liễu biệt tâm: Đây được xem là tri thức giác quan và ý thức cá nhân của mỗi người. 

• Tư lượng tâm: Hay chúng ta sẽ còn biết đến là Mạt-na, đây được biết là thức thứ 7 trong tổng số 8 thức của nhà Phật, với chức năng chính là nhận lập trường chủ quan của ai-lai-da thức. Đây được ví như bản ngã của con người, của cái tôi với bản chất cốt lõi là tâm trạng, sự suy tính của lĩnh vực mà chúng ta không thể điều khiển được bằng một cách chủ ý.

• Tâm khởi tâm: Trong ý nghĩa lời Phật dạy về chữ Tâm, thì đây được hiểu là tạng thức chứa đựng những kinh nghiệm trong đời sống. Đây được xem như nguồn gốc của các hiện tượng về tinh thần, là căn nguyên của mọi hoạt động tâm lý, nhận thức của con người.

Những lời Phật dạy về chữ Tâm, nghe mà thấm thía cả một đời

Sau khi các bạn đã phần nào đó hiểu được về những ý nghĩa trong lời Phật dạy về chữ Tâm, chúng ta cũng cần phải suy ngẫm thật cẩn thận và kỹ hơn để có thể thấm thía hơn về những lời dạy này. Mọi người hãy cùng đón xem ở bài viết dưới đây nhé!

Nhất thiết duy tâm tạo

Lời Phật dạy về chữ Tâm trong Kinh Nghiêm Hoa đã từng viết rằng “nhất thiết duy tâm tạo”, mọi việc đều do tâm sinh mà ra. Hiểu đơn giản hơn đó là: Tâm của con người là thứ điều khiển chúng ta sẽ nảy sinh thiện hay ác ở đời. Tâm khiến con người là kẻ xấu xa hay là người thiện lành. Từ xưa đến nay có câu nói rằng "Ở hiền gặp lành", tâm tốt chắc chắn sẽ được nhận lại nghiệp tốt, thiện hành, hướng con người đến những con đường chính đạo và ngược lại.

Đồng thời, những lời Phật dạy về chữ Tâm còn là đạo làm người, mong muốn cho con người chúng ta sống trên đời có đức, có tâm hơn. Mong muốn hướng chúng sinh đến những điều thiện lành, và nếu chẳng may có gặp những chuyện oan trái, con người sẽ biết sám hối, quay đầu. Vậy nên chúng ta mới thường được nghe câu: ‘’Tâm sinh tính, sinh tướng”, bởi chỉ có tâm tốt thì mọi chuyện mới được vẹn tròn.

Tùy tâm biểu hiện

Trong Kinh Thủ Lăng Nghiêm có viết “tùy tâm biểu hiện”, theo lời Phật dạy về chữ Tâm đây chúng ta sẽ hiểu rằng mọi việc thiện ác trên cuộc đời này đều do chữ Tâm biểu hiện ra. Nếu các bạn có những điều xấu, dối trá hay hành động mang tính bạo lực, gây thù địch ắt tâm sẽ không sáng. 

Theo lời Phật dạy về chữ Tâm, không có tâm xấu mà hành động lại đẹp, và chắc chắn sẽ càng không có trường hợp tâm tốt mà biểu hiện ra xấu xa. Suy cho cùng biểu hiện và tâm là sự nhất quán, có tính tương thông, tương đồng với nhau. Do đó, mọi người có thể thông qua hành động của một người để phần nào đó thấy tâm của họ ra sao. 

Phật dạy: "Tam giới tận tâm, tức thị Niết Bàn"

“Tam giới tận tâm, tức thị niết bàn” mang hàm ý con người chỉ khi nào tâm sạch ba cõi,  không còn tham, còn hận, còn sân si mới thấy được Niết Bàn - cõi cực lạc tiên cảnh. Bởi một điều tất yếu khi lòng tham của chúng ta nổi lên có thể khiến con người làm ra những chuyện xấu xa. Ngoài ra, lòng tham là vô đáy, khi bạn đạt được cái này thì lại mong có được cái kia.

Hay hơn hết lòng tham của chúng ta sẽ khiến mình sinh sự bất mãn, tự làm khổ mình. Mặc dù bạn không tham lam, nhưng nếu có sân si cũng khó có thể nào hết khổ, hết buồn, hết ghen tị, đố kỵ. Vậy nên, hơn ai hết những lời Phật dạy từ Tâm là muốn hướng con người chúng ta hướng đến những điều tốt đẹp, không ham hư vô để hại người, hại đời.

Nhất niệm sân tâm khởi, bách vạn chướng môn khai

Như lời Phật dạy về chữ Tâm một khi tâm niệm tức giận, sân hận khởi lên, nếu chúng ta không tự kiềm chế, khắc phục thì trăm ngàn vạn chuyện đau khổ, khó khăn sẽ nối tiếp theo sau. Vậy nên, nếu các bạn mong muốn có cuộc sống an yên, tốt đẹp hơn hãy sống tốt một cuộc sống thật có tâm.

Chỉ khi chúng ta hiểu và thấm thía những châm ngôn lời Phật dạy về chữ Tâm, chắc hẳn chúng ta sẽ thức tỉnh. Khi các bạn giữ gìn được cho bản thân một tâm hồn đẹp, cuộc sống sẽ trở nên nhẹ nhàng, bình dị và đơn giản. Đồng nghĩa với việc các bạn mang tâm xấu ắt hẳn dù cuộc sống có đủ đầy đến đâu cũng sẽ chẳng thể sống một cuộc đời an yên, hạnh phúc.

Lời kết

Như vậy thông qua bài viết hôm nay, chúng tôi đã gửi đến các bạn ý nghĩa những lời Phật dạy về chữ Tâm. Mong rằng những chia sẻ từ Phụ Nữ Plus đã phần nào giúp mọi người thấm thía hơn về những lời dạy mà Phật muốn con người hướng đến, để có được một cuộc đời an yên, hạnh phúc.